Tờ Sohu đưa tin, vào sáng ngày 6 tháng 7, khi đang lướt Douyin (ứng dụng TikTok ở Trung Quốc) trên điện thoại, một sinh viên tên Tiểu Vương (Trung Quốc) bất ngờ nhận được một lời mời kết bạn từ người lạ. Nhấn “chấp nhận”, cậu chưa kịp nghĩ ngợi nhiều thì lập tức nhận được một video, trong đó người kia tự xưng là cảnh sát và còn trình “thẻ công an” như để chứng minh danh tính.

Người này thông báo rằng tài khoản của Tiểu Vương đã bị kẻ gian chiếm đoạt và yêu cầu cậu phối hợp với cơ quan công an để điều tra, thu thập chứng cứ. Dưới danh nghĩa xác minh thông tin phục vụ điều tra, “cảnh sát” hỏi Tiểu Vương về nghề nghiệp của bố mẹ và tình hình gia đình. Ngay sau đó, đối phương tuyên bố rằng bố mẹ cậu có thể liên quan đến một vụ lừa đảo và yêu cầu kiểm tra số dư trên các ứng dụng như Alipay, WeChat hay các ứng dụng ngân hàng, đồng thời cảnh báo cậu không được tiết lộ việc này cho ai.

Trước những lời dọa nạt và sự uy tín giả mạo của “cảnh sát”, Tiểu Vương hoảng sợ và lầm tưởng rằng nếu không hợp tác sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý. Trong lúc hoang mang, cậu lén lấy điện thoại của bố mẹ và làm theo hướng dẫn của kẻ lừa đảo. Theo mã “tài khoản an toàn” được gửi từ đối phương, Tiểu Vương thực hiện nhiều lần chuyển tiền,và không may, tổng số tiền cậu bị lừa lên tới hơn 20.000 NDT (hơn 73 triệu đồng).

Câu chuyện của Tiểu Vương là lời cảnh tỉnh cho tất cả sinh viên rằng hãy cẩn trọng trước những lời mời kết bạn lạ và những cuộc gọi, tin nhắn tự xưng là cơ quan công an. Sự cảnh giác và xác minh thông tin trước khi hành động có thể giúp tránh những vụ lừa đảo đáng tiếc.

Làm sao để sinh viên tránh rơi vào bẫy lừa đảo

Cuộc sống sinh viên mang đến rất nhiều trải nghiệm thú vị: được tự do khám phá, gặp gỡ bạn bè, tham gia các câu lạc bộ, vừa học vừa trải nghiệm thực tế. Tuy nhiên, bên cạnh những niềm vui đó, các sinh viên cũng dễ trở thành mục tiêu của những kẻ lừa đảo, đặc biệt là trong thời đại công nghệ số, khi thông tin cá nhân có thể bị khai thác chỉ bằng một vài cú click chuột hay tin nhắn. Các chiêu trò lừa đảo hiện nay ngày càng tinh vi, từ giả mạo cơ quan công an, ngân hàng, sàn thương mại điện tử cho đến những cuộc gọi, tin nhắn hoặc lời mời kết bạn đầy thuyết phục trên mạng xã hội. Vì vậy, sinh viên cần phải trang bị cho mình những kỹ năng cảnh giác và hiểu biết cơ bản để bảo vệ bản thân và tài sản.

Trước hết, sinh viên cần nâng cao nhận thức về các hình thức lừa đảo phổ biến. Một trong những chiêu thức thường gặp là giả danh cơ quan công an hoặc ngân hàng, yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, số dư tài khoản hoặc mật khẩu các ứng dụng thanh toán. Những kẻ lừa đảo thường tạo ra các video, giấy tờ giả, thậm chí số điện thoại gần giống với số thật để tạo cảm giác tin cậy. Nếu không cẩn thận, nhiều sinh viên dễ hoảng sợ và làm theo hướng dẫn, dẫn đến việc mất tiền oan. Ngoài ra, các chiêu trò lừa đảo qua mạng xã hội cũng rất phổ biến, từ việc mời kết bạn với lời hứa hẹn học bổng, việc làm thêm đến những “chiến dịch từ thiện” giả mạo. Những thủ thuật này thường khai thác sự cả tin hoặc lòng tốt của người nhận, khiến họ chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin cá nhân mà không hề nghi ngờ.

Để tránh rơi vào bẫy, sinh viên nên có thói quen kiểm tra thông tin một cách cẩn thận trước khi hành động. Ví dụ, nếu nhận được tin nhắn hay cuộc gọi từ một cơ quan nhà nước hoặc ngân hàng yêu cầu cung cấp thông tin nhạy cảm, hãy dừng lại và gọi đến số hotline chính thức để xác minh. Đừng bao giờ cung cấp mã OTP, mật khẩu hay số tài khoản cho bất kỳ ai qua tin nhắn hay mạng xã hội. Đồng thời, sinh viên cũng nên cảnh giác với những người lạ trên mạng, đặc biệt là khi họ đề nghị chuyển tiền, gửi quà hoặc hứa hẹn lợi ích hấp dẫn. Một nguyên tắc quan trọng là “nghi ngờ là an toàn”: nếu có điều gì đó cảm thấy không đúng, hãy dành thời gian suy nghĩ, hỏi ý kiến người thân hoặc bạn bè đáng tin cậy.

Bên cạnh việc cảnh giác, sinh viên cũng nên học cách bảo vệ thông tin cá nhân trên mạng. Không chia sẻ hình ảnh giấy tờ tùy thân, thông tin ngân hàng hay mật khẩu trên các nền tảng công khai. Sử dụng các ứng dụng thanh toán, ngân hàng trực tuyến cần đảm bảo cài đặt bảo mật, kích hoạt xác thực hai yếu tố và thường xuyên kiểm tra giao dịch để phát hiện bất thường kịp thời. Ngoài ra, việc cập nhật kiến thức về các hình thức lừa đảo mới cũng rất cần thiết. Các trang web chính thức của cơ quan công an, ngân hàng hay các chiến dịch tuyên truyền về an ninh mạng đều là nguồn thông tin hữu ích để sinh viên tự trang bị cho mình những kỹ năng phòng tránh.

Không chỉ dừng lại ở cảnh giác cá nhân, sinh viên còn cần biết cách chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm với bạn bè, người thân. Khi một người trong nhóm phát hiện ra chiêu trò lừa đảo, hãy nhanh chóng thông báo để cả nhóm cùng nâng cao nhận thức. Đồng thời, nếu không may rơi vào tình huống bị lừa, việc kịp thời thông báo cho cơ quan chức năng sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại và ngăn chặn kẻ gian tiếp tục thực hiện hành vi lừa đảo với người khác. Đây cũng là cách sinh viên góp phần xây dựng một cộng đồng an toàn hơn trên môi trường mạng.

Cuối cùng, tâm lý bình tĩnh và sự tỉnh táo là yếu tố then chốt giúp sinh viên tránh bẫy lừa đảo. Những kẻ gian thường khai thác sự vội vàng, lo lắng hoặc lòng cả tin của nạn nhân. Khi gặp bất cứ tình huống nghi ngờ nào, việc dừng lại, suy nghĩ kỹ và tham khảo ý kiến người khác sẽ giúp đưa ra quyết định đúng đắn. Sinh viên nên nhớ rằng không có cơ quan nhà nước nào yêu cầu chuyển tiền qua mạng xã hội hay chia sẻ thông tin nhạy cảm chỉ bằng một cuộc gọi hay tin nhắn. Việc hiểu rõ điều này sẽ giúp tránh được nhiều rủi ro không đáng có.

Tóm lại, để tránh rơi vào bẫy lừa đảo, sinh viên cần nâng cao nhận thức về các hình thức lừa đảo, kiểm tra thông tin cẩn thận trước khi hành động, bảo vệ thông tin cá nhân, chia sẻ kiến thức với bạn bè và luôn giữ tâm lý bình tĩnh, tỉnh táo. Trong thời đại số, việc tự bảo vệ mình không chỉ là kỹ năng cần thiết mà còn là cách để sinh viên trải nghiệm cuộc sống một cách an toàn, hiệu quả và tự tin hơn. Cảnh giác, thông minh và chủ động phòng tránh chính là chìa khóa giúp sinh viên vượt qua những chiêu trò lừa đảo tinh vi, tránh những mất mát không đáng có và tận hưởng trọn vẹn quãng đời sinh viên.