Sóng nhiệt biển nuốt chửng sự sống ở Gold Coast

Cái chết bí ẩn của hàng nghìn con cá mồi trôi dạt vào bãi biển Gold Coast, một trong những điểm du lịch nổi tiếng nhất của Úc, đang là tâm điểm chú ý của giới khoa học và cộng đồng địa phương. Sự kiện đau lòng này không chỉ gây ra một cảnh tượng kinh hoàng với những lớp cá chết chồng chất dọc bờ biển The Spit, mà còn đặt ra một câu hỏi bức thiết: Liệu đây có phải là một sự cố riêng lẻ, hay là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy sự sụp đổ dần của hệ sinh thái biển trước thềm biến đổi khí hậu?

Các nhà chức trách bang Queensland đã ngay lập tức tiến hành điều tra. Mặc dù nguyên nhân chính xác vẫn đang được các phòng thí nghiệm xác định, Sở Môi trường bang đã đưa ra những dữ liệu ban đầu đáng lo ngại. Việc giám sát chất lượng nước tại hiện trường cho thấy hai yếu tố song hành gây chết chóc: nhiệt độ nước biển cao bất thường và nồng độ oxy hòa tan thấp đến mức nguy hiểm . Hai yếu tố này, trong điều kiện bình thường, hiếm khi xảy ra cùng một lúc với cường độ mạnh như vậy, nhưng trong bối cảnh khí hậu toàn cầu đang thay đổi, chúng đang trở thành một tổ hợp gây chết người.

Cảnh tượng hàng nghìn xác cá bốc mùi hôi thối đã khiến cư dân địa phương và du khách hoang mang. Bà Kath Down, Chủ tịch của tổ chức Save Our Southern Gold Coast, bày tỏ sự thất vọng và lo ngại sâu sắc. Bà cho biết: "Có hàng nghìn con cá dạt vào bờ, chúng đã ở đó một thời gian dài và bốc mùi kinh khủng. Điều đáng lo hơn là chúng tôi không biết nguyên nhân chính xác chúng chết là gì, nhưng rõ ràng trẻ em và gia đình không nên ở trong vùng nước này."

Mặc dù Hội đồng thành phố Gold Coast tuyên bố nước an toàn cho việc bơi lội sau các đợt kiểm tra nhanh, việc tránh xa khu vực này trong khi nguyên nhân đang được làm rõ vẫn là khuyến cáo được đưa ra. Sự cố này đã làm tổn hại không nhỏ đến hình ảnh du lịch và gây lo lắng về an toàn sức khỏe cộng đồng.

Giới khoa học đã đưa ra nhận định chung rằng sự kiện cá chết ở Gold Coast có mối liên hệ mật thiết với sóng nhiệt biển – một hệ quả trực tiếp của sự nóng lên toàn cầu. Hiện tượng này không chỉ là một vấn đề cục bộ, mà là một dấu hiệu rõ ràng về cuộc khủng hoảng đang diễn ra dưới đại dương, cảnh báo về hậu quả khủng khiếp đối với nhân loại.

Thủ phạm chính: Nhiệt độ nước tăng cao và tình trạng thiếu oxy

Tiến sĩ Leonardo Guida, một nhà sinh vật biển kỳ cựu tại Hiệp hội Bảo tồn Biển Úc, đã phân tích chi tiết về cơ chế gây chết cá. Ông nhấn mạnh rằng nhiệt độ cơ thể của cá được điều chỉnh hoàn toàn bởi môi trường nước. Khi nhiệt độ nước tăng lên đột ngột và kéo dài do sóng nhiệt biển, mức độ trao đổi chất và hoạt động của cá cũng tăng theo cấp số nhân, khiến chúng đòi hỏi lượng oxy lớn hơn nhiều so với bình thường.

Đáng tiếc, nước ấm lại có khả năng hòa tan và giữ oxy kém hơn nhiều so với nước lạnh. Sự kết hợp giữa nhu cầu oxy tăng cao (do cá) và khả năng cung cấp oxy giảm sút (do nước ấm) đã tạo ra một "bẫy tử thần" sinh học. Tiến sĩ Guida kết luận: "Nếu bạn có vùng nước quá nóng mà không có đủ oxy để hỗ trợ, cá sẽ theo đúng nghĩa đen là chết ngạt ."

Các nhà khoa học cảnh báo rằng Gold Coast chỉ là một trong hàng loạt các điểm nóng trên thế giới ghi nhận hiện tượng cá chết hàng loạt. Tại nhiều nơi, đặc biệt là các quốc gia ven biển chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu như Thái Lan hay Hy Lạp, các báo cáo liên tục cho thấy cá chết do sự nở rộ bất thường của sinh vật phù du.

Hiện tượng này, mặc dù tự nhiên, nhưng đã tăng tần suất và cường độ do nhiệt độ nước biển tăng, dẫn đến việc tiêu thụ hết oxy trong nước vào ban đêm. Những trường hợp này, cùng với sự kiện ở Úc, củng cố nhận định rằng sự sống dưới đại dương đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi nhiệt độ tăng.

Hậu quả khủng khiếp đối với nhân loại và nền kinh tế

Tình trạng cá chết hàng loạt đang báo hiệu một cuộc khủng hoảng lớn hơn về an ninh lương thực và kinh tế. Đại dương là nguồn cung cấp protein chính cho hơn ba tỷ người trên thế giới. Việc giảm nồng độ oxy trên diện rộng, một hiện tượng mà các nhà nghiên cứu gọi là "khử oxy đại dương" , sẽ làm giảm đáng kể khả năng sinh sống của các loài cá thương mại quan trọng. Điều này đe dọa trực tiếp đến ngành ngư nghiệp toàn cầu, sinh kế của các cộng đồng ven biển và chuỗi cung ứng thực phẩm.

Hơn nữa, nhiệt độ biển cao còn gây ra tẩy trắng san hô – thảm họa sinh thái đã tàn phá các rạn san hô quan trọng như Rạn san hô Ningaloo ở Tây Úc. San hô là nơi trú ẩn và sinh sản của hơn một phần tư sinh vật biển. Sự sụp đổ của các hệ sinh thái này sẽ dẫn đến sự mất mát đa dạng sinh học không thể đảo ngược và làm suy yếu khả năng của đại dương trong việc hấp thụ carbon dioxide, khiến cuộc khủng hoảng khí hậu trở nên trầm trọng hơn.

Các nhà khoa học, bao gồm cả Tiến sĩ Guida, đang kêu gọi các chính phủ và cộng đồng quốc tế phải hành động nhanh chóng hơn nữa trong việc chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp và tăng cường các chính sách nhằm xây dựng khả năng phục hồi cho các quần thể sinh vật biển. Họ nhấn mạnh: "Các sự kiện này ảnh hưởng đến đa dạng sinh học, cộng đồng và nền kinh tế. Giờ đây, tốc độ chuyển đổi sang net zero (phát thải ròng bằng 0) là yếu tố sống còn để bảo vệ đại dương, và qua đó, bảo vệ chính tương lai của chúng ta."

Nguồn: The Guardian